W obliczu kolejnej suszy, która ogarnia Polskę, problem braku wody staje się coraz bardziej palący, wpływając zarówno na rolnictwo, jak i na stan ekosystemów. Prognozy na nadchodzące miesiące nie napawają optymizmem, a zmiany klimatyczne tylko potęgują problem. Jak długo potrwa ta susza i jakie będą jej długoterminowe skutki dla kraju?
Aktualna sytuacja i krótkoterminowe prognozy
Susza w Polsce, która powraca z rosnącą intensywnością, stała się jednym z największych wyzwań ekologicznych i gospodarczych naszych czasów. Początek roku 2024 nie przyniósł oczekiwanej ulgi, a prognozy na najbliższe miesiące nie napawają optymizmem. Co więcej, obserwujemy coraz wyraźniejsze skutki zmian klimatycznych, które przyczyniają się do zaostrzenia tego problemu.
Według danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW), mimo wilgotnej zimy, początek wiosny przyniósł za mało opadów, co skutkowało słabym początkiem sezonu wegetacyjnego. Marzec i kwiecień, zazwyczaj miesiące o stosunkowo równomiernych opadach, w tym roku okazały się suchsze od normy wieloletniej, a temperatura była wyraźnie wyższa. Taka sytuacja doprowadziła do szybkiego spadku wilgotności gleby, co szczególnie widoczne jest na mapach hydrologicznych Polski, ukazujących poważne ubytki w zasobach wodnych w glebie na głębokości od 0 do 100 cm.
Doktor Sebastian Szklarek, ekohydrolog z Europejskiego Regionalnego Centrum Ekohydrologii Polskiej Akademii Nauk, podkreśla, że sytuacja jest alarmująca, zwłaszcza w kontekście zbliżającego się lata. Prognozy na czerwiec wskazują na kontynuację trendu wyższych temperatur, co tylko pogłębi problem suszy. To z kolei odbije się na rolnictwie, które już teraz boryka się z trudnościami związanymi z brakiem odpowiedniej ilości opadów, a także na stanie polskich lasów.
Długoterminowe perspektywy i wpływ na ekosystemy
Z długoterminowego punktu widzenia, susza w Polsce jest symptomem szerszego globalnego problemu – zmian klimatycznych. Wzrost średnich rocznych temperatur, które obserwujemy na przestrzeni ostatnich dekad, sprzyja zwiększeniu parowania i utrudnia utrzymanie odpowiedniego poziomu wilgotności gleby. Jak wskazują naukowcy z Polskiej Akademii Nauk, te zmiany są szczególnie niebezpieczne dla polskich lasów, stanowiących około 30% powierzchni kraju, gdzie już teraz obserwujemy znaczne uszkodzenia drzewostanu i postępujący proces stepowienia.
Dr hab. Piotr Skubała z Instytutu Biologii, Biotechnologii i Ochrony Środowiska podkreśla, że susza nie tylko bezpośrednio wpływa na kondycję drzew, ale również na całą faunę leśną. Niedobór wody ogranicza dostęp do pożywienia i wody dla dzikiej zwierzyny oraz zwiększa podatność drzew na choroby i ataki szkodników.
Ponadto, rosnące ryzyko pożarów lasów wskutek długotrwałej suszy staje się kolejnym problemem, z którym musi mierzyć się polskie leśnictwo. Zmniejszona wilgotność gleby i roślinności zwiększa łatwopalność lasów, co w połączeniu z wysokimi temperaturami tworzy warunki sprzyjające powstawaniu i szybkiemu rozprzestrzenianiu się pożarów.
Prognozy na najbliższe miesiące i lata, niestety, nie są optymistyczne. Naukowcy ostrzegają, że bez znaczących zmian w polityce środowiskowej i gospodarczej, susza będzie coraz bardziej odczuwalna i destrukcyjna dla polskiego krajobrazu i gospodarki. Dlatego też, jak nigdy dotąd, istotne jest podejmowanie działań na rzecz ochrony zasobów wodnych, adaptacji rolnictwa do zmieniających się warunków oraz ochrony i regeneracji lasów, aby zminimalizować długotrwałe skutki tego ekstremalnego zjawiska.
